Có một câu thơ của nhà thơ Phạm Ngọc Cảnh viết về mẹ cứ ám ảnh tôi mãi: “Nắng đã chiều vẫn muốn hắt tia xa...”. Những ngày tháng 7, tôi thường hay nhìn lên bầu trời. Mây ngổn ngang màu bạc xốp, ngỡ như bềnh bồng mà giấu sau mình những cơn giông âm ỉ cuối chân trời. Rồi bất chợt bùng nổ những cơn mưa rào thảng thốt sau tiếng sấm ì ầm chớp gạch. Hình như thiên nhiên cũng đồng cảm với lòng người khi tháng 7 về trong lòng ta vời vợi bao nhớ thương những người đã khuất.

 Lời ru đồng đội. Ảnh: Văn Bảy

Có một ngày tháng 7 thiêng liêng dành riêng cho các anh hùng liệt sĩ đã về yên nghỉ trong lòng đất, dành riêng cho các thương, bệnh binh đã dâng hiến một phần máu thịt của mình cho đất nước... Tự nhiên trong tôi vang vọng thiết tha bài hát “Màu hoa đỏ”: Có người lính ra đi từ đó không về... Ôi cái màu hoa nhức nhối cho ta hình dung ánh lửa chớp lóe một thời nơi chiến trận. Và máu đào các anh đã thấm vào đất đai Tổ quốc - Tổ quốc thiêng liêng máu thịt. Tôi lại nhớ đến giai điệu thiết tha, thảng thốt của nhạc sĩ Trần Tiến khi ông nhận ra: Vết chân tròn trên cát. Cái vòng tròn nhỏ bé ấy cứ xoáy vào tâm can, day dứt. Dọc Trường Sơn, khe suối vẫn chập chờn bướm trắng nhiều mộng mị; đom đóm vẫn lập lòe “vừa bay vừa giật mình”. Còn có bao hài cốt liệt sỹ chưa tìm thấy được đã nhập vào hồn cây, ngọn suối, hóa thân thành mây trắng cuối trời.

Trong ráng chiều tháng 7, hình như trời cũng oi bức hơn, không gian như nén lại. Cơn giông của chiến tranh đi qua nhưng vẫn còn đó những cơn giông trong vất vả cuộc sống đời thường. Những cơn sốt rét vẫn âm ỉ trong cơ thể, bào mòn từng tế bào, từng hồng cầu. Vết thương vẫn đau nhức khi trái gió trở trời dù không còn những cơn báo động. Trong ráng chiều tháng 7, bao ký ức hiện về với những kỷ vật đời lính. Đó là chiếc ba lô con cóc lỗ chỗ vết đạn một thời thấp thỏm trên lưng. Đó là cánh võng dù chung chiêng với các cảm giác “nằm trên võng cứ thèm nghe tiếng võng”. Đó là chiếc bi đông móp méo cho ta hình dung bao cơn khát giữa rừng. Tất cả đều vun lên trong ta những nỗi nhớ ắp đầy như mây khói. Có chút gì cay cay khóe mắt. Có chút cồn cào gan ruột. Rồi lắng đọng nhuộm vào ráng chiều cái màu nắng ngút ngàn cuối ngày rừng rực đan xen bao gam màu, cung bậc. Được và mất, cho và nhận. Những chùm sấu non âm âm vọng lại báo hiệu cơn mưa bất ngờ giữa mùa hạ nắng gắt. Cơn mưa ơn nghĩa, mưa đền cây, mưa thổn thức. Trong cái làn mưa bay chéo nghiêng ấy dệt nên hình hài người lính. Các anh đã gieo vào lòng người bao mùa màng ân nghĩa...

Trong ráng chiều tháng 7, bỗng hắt lên nền trời một sắc cầu vồng lung linh kỳ diệu. Ánh cầu vồng giao thoa bao nỗi niềm, đan xen bao tâm trạng. Cầu vồng ảo ảnh nhưng để lan tỏa một khát vọng, một ước ao da diết của những người đã ngã xuống nói với người đang sống hôm nay.Và ta lại nghĩ nhiều về mẹ, về dáng lưng còng, về mái tóc bạc gió sương. Mẹ chính là người thắp lửa, nhóm lửa, truyền lửa và giữ lửa từ đầm ấm miếng trầu, từ bếp lửa nhà mình dõi theo bước chân con đi qua bao chiến trận. Ráng chiều chính là nỗi lòng của mẹ nhóm lên trong thương nhớ vô cùng. Tháng 7 ơi!.

N.H.H