Tản văn Hoa bưởi vấn vương của tác giả Nguyễn Thị Hà, giáo viên trường THCS Sơn Kim, Hương Sơn, Hà Tĩnh, là những dòng hoài niệm dịu dàng về mùa hoa bưởi – loài hoa bình dị mà vấn vương lòng người. Hương bưởi len lỏi trong từng góc nhỏ của ký ức, gợi lên những hình ảnh thân thương: mái hiên quê nhà, bát hoa bưởi trắng tinh, ấm trà thơm, hay bàn tay mẹ gội đầu cho con bằng nước hoa bưởi. Đọc tản văn, ta như chạm vào mùa xuân, cảm nhận hương thơm thoang thoảng, nhẹ nhàng mà da diết. Một câu chuyện không chỉ về hoa, mà còn là những yêu thương lắng đọng qua thời gian, những ký ức ấm áp mãi vấn vương trong tâm hồn…
HOA BƯỞI VẤN VƯƠNG
Một buổi sớm mai, khi làn gió ùa về, chẳng còn lạnh run nữa, da thịt ta mơn man cảm giác mát mẻ, dễ chịu, làn tóc khẽ bung vui đùa trong gió. Ấy là nàng Xuân đang ở độ chín. Ấy cũng là lúc hoa bưởi bung sắc, toả hương.
Mùa đông. Lạnh giá. Dưới lớp vỏ xù xì thâm xỉn kia, bưởi chắt chịu nhựa sống, ẩn mình trầm tư và chờ đợi. Để rồi khi nàng tiên mùa Xuân đã khoác cho đất trời màu áo mới, không khí mới, cây bưởi vươn mình trổ bông thơm. Một buổi sáng kia, lấp ló giữa những tán lá bưởi xanh non còn đọng vài giọt sương long lanh, từng búp bưởi tròn tròn khẽ đung đưa trong gió. Vài ngày sau, từng chùm hoa nở bung trắng muốt, đầu nhụy màu vàng cam, phần noãn hoa y như cây nấm nhỏ xíu xinh xinh trông thật đáng yêu. Bố bảo cây nào có hoa nhỏ, tròn, cánh hơi dày là bưởi ngọt, còn cánh dài, nhụy to hơn chút là bưởi chua. Một làn gió nhẹ thổi qua, vài cánh hoa nở sớm chao nghiêng, khẽ rơi xuống thảm cỏ êm đềm, trắng xóa. Hương hoa bưởi thơm dịu nhẹ, thoang thoảng nhưng ngọt ngào, vương vấn mãi, khiến ai đi qua cũng muốn hít hà thật sâu vào tận lòng. Tôi ngồi trước hiên nhà, ngắm từng chùm hoa trắng muốt, chợt ngân nga vài câu thơ:
“Hương hoa thơm đắm say gọi nhớ
Sắc trắng trong da diết tình xuân
Nét duyên thầm quê hương ta đó
Khi tháng ba sang đếm giọt mưa nhuần”
(Thơ Ngọc Oanh)
Hoa bưởi vừa bình dị lại vừa sắc sảo, vừa e ấp khiêm nhường lại có sức níu giữ lâu lâu, hợp gu với những người đang buồn da diết hay vui vẻ, yêu đời. Chị gái đang buồn vì người thương, nhặt những bông bưởi đẹp nhất, thả vào chiếc bát thủy tinh. Bát hoa như thấu hiểu lòng người, tròng trành, sóng sánh làm tâm trạng vui dần. Anh trai pha một ấm trà, cắm chùm hoa bưởi trắng tinh vào lọ gốm, khai bút mùa xuân bằng vài câu thơ, cảm thấy cuộc sống thật nhã biết bao! Rồi ngày kia trong lễ ra quân đầu năm, không biết có cô gái nào “ giấu một chùm hoa trong chiếc khăn tay” tặng người thương lên đường nói hộ tấm lòng mình?
Hoa bưởi vấn vương (Ảnh: Đinh Văn Linh)
Trong làn gió xuân sáng sớm, cơn mưa bụi giăng giăng, hoa bưởi từng mẹt ra phố theo mấy bà mấy chị. Những chùm hoa trắng muốt bình dị bên cạnh hoa hồng, hoa ly, thế mà lại hút khách vô cùng. Nhỏ xinh nên được nâng niu nhẹ nhàng lắm. Vài cô gái trẻ vui tươi, ngắt vài bông bưởi, cài lên mái tóc. Phố như cũng trẻ lại và thêm hương.
Hương bưởi thật thích hợp cho các mẹ, các chị làm đẹp. Bao nhiêu năm, mẹ tôi vẫn luôn giữ thói quen gội đầu bằng nước hoa bưởi, cho cả mấy chị em tôi. Mẹ chọn những chùm bưởi gồm có cả búp chúm chím và hoa đã nở, rửa sạch, đổ ngập nước, đun nhỏ lửa cho sôi liu riu tầm vài phút, vớt xác hoa, múc từng gáo dừa,vò tóc từ từ nhẹ nhàng cho thấm, vừa sạch tóc lại vừa thư giãn đầu óc. Chẳng thế mà những người phụ nữ trong gia đình tôi đều có mái tóc dày, mượt, lại còn lưu hương nữa. Mùa hoa bưởi qua nhanh, mẹ còn tranh thủ phơi khô, cho vào lọ thủy tinh cất dành để dùng dần. Bố chiều mẹ, trồng thêm mấy gốc bưởi trong vườn.
Mùa xuân này là giỗ đầu mẹ. Mấy cây bưởi trong vườn đã rộ hoa trắng muốt, thơm lừng từ nhà ra ngõ. Bố tôi ra cây bưởi cạnh cái giếng chỗ mẹ vẫn thường ngồi gội đầu, vít cành, chọn mấy chùm bưởi sai hoa, xếp vào đĩa sứ, đặt lên bàn thờ mẹ. Khói nhang, hương bưởi quyện nhau vương vấn!
Tôi trở về nhà sau một ngày làm việc mệt mỏi. Nhỏ vài giọt tinh dầu vào đèn xông. Hương bưởi dịu ngọt lan toả khắp phòng. Đầu óc thư giãn, cảm giác mệt mỏi tan biến. Giấc ngủ đến thật nhẹ. Trong mơ màng, tôi thấy mẹ đang gội đầu cho hai chị em bằng nước hoa bưởi, bên giếng, cạnh cây bưởi trong vườn!
N.T.H
.