Cách mạng Tháng 8 năm 1945 cách đây 77 năm nhưng âm vang của những ngày lịch sử hào hùng đó vẫn còn vang mãi trong kí ức của dân tộc. Đó là âm vang lời Hịch, lời kêu gọi hào sảng, thiết thực biết bao của lãnh tụ Hồ Chí Minh: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc đã đến. Toàn thể đồng bào ta hãy đứng dậy đem sức ta mà giải phóng cho ta”. Đó là chớp lấy thời cơ của bước ngoặt lịch sử: “Pháp - Nhật bắn nhau và hành động của  chúng ta”. Đó là khí thế trầm hùng mà nhà thơ, nhạc sĩ tài hoa Nguyễn Đình Thi trong bài hát “Diệt Phát xít” nhịp điệu như vũ bão, bước đi rắn rỏi điệp khúc hòa chung của tầng tầng, lớp lớp nhân dân đã chịu bao áp bức xiềng gông nay vùng dậy đứng lên: “Việt Nam, bao năm ròng rên xiết lầm than - Dưới ách quân tham tàn đế quốc sài lang - Loài phát xít cướp thóc lúa, cướp đời sống dân mình - Nào nhà tù, nào trại giam biết bao nhiêu nhục hình - Đồng bào tốt gươm vùng lên - Đã đến ngày trả mối thù chung”. Âm vang hào hùng những tháng ngày mùa thu lịch sử đã được các nhà nhiếp ảnh chớp lấy khoảnh khắc: Những đoàn người tiến vào Bắc bộ phủ, cả rừng người trước nhà hát lớn Hà Nội. Từ đó hai tiếng “đồng bào” thật thân thiết biết bao cùng chung đội ngũ, cùng chung ước nguyện, cùng chung ý chí.

Ngày 19/8/1945, các lực lượng nhân dân giành chính quyền 
tại Bắc Bộ phủ (Hà Nội). Ảnh: Tư liệu.

Ngọn gió cách mạng tháng 8 thổi đến sự hồi sinh kỳ diệu của dân tộc, cả một khối kết đoàn tạo ra sức mạnh vô biên. Sức mạnh đó từ cội nguồn trầm tích lịch sử của quá khứ, sức mạnh đó được nhân lên gấp bội lan tỏa khi có ánh sáng của lý tưởng cách mạng soi đường. Cả dân tộc “Vui bất tuyệt” như tên một bài thơ viết trong những ngày sục sôi khí thế cách mạng của nhà thơ Tố Hữu. Chưa bao giờ đại từ “Ta” được sử dụng với tần suất lớn, với nhịp điệu rạo rực hào hùng: “Hãy bay lên sông núi của ta ơi - Nước mắt ta trào húp mí, tràn môi - Ai dám cấm ta say, say thần thánh - Ngực lép bốn nghìn năm trưa nay cơn gió mạnh - Thổi phồng lên, tim bỗng hóa mặt trời”. Tôi bồi hồi và xúc động khi xem lại những thước phim sống động trong bộ phim truyện “Sao tháng Tám”. Những thước phim đã tái hiện lại chân thực không khí, khung cảnh những ngày cách mạng hào hùng… “Sao tháng Tám” lấp lánh trên lá cờ “Quyết chiến, quyết thắng” cắm lên nóc hầm của tướng của Đờ Catơri trong chiến dịch toàn Điện Biên Phủ; “Sao tháng tám” theo bước chân anh giải phóng quân cắm lá cờ giải phóng lên tòa nhà Dinh Độc Lập trưa ngày 30/04/1975 lịch sử.

Trong những ngày này ta lại càng bồi hồi nhớ đến Bác Hồ kính yêu - Người thuyền trưởng tài ba đã lái con thuyền cách mạng của dân tộc ta vượt qua bao ghềnh thác đến bến vinh quang. Bác Hồ là người chuẩn bị cho Cách mạng Tháng 8 từ những bước đi, bước ngoặt của tiến trình cách mạng hợp với quy luật của thời đại nhưng lại có bao sáng tạo mới phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của nước ta. Đó là việc ra đời mặt trận Việt Minh khối đoàn kết, là tổ chức lãnh đạo và chỉ đạo cách mạng giải phóng dân tộc. Bác đã soạn thảo “Mười chính sách của Việt Minh” để tuyên truyền cổ động nhân dân làm thức dậy truyền thống yêu nước của mọi tầng lớp đứng lên đánh giặc cứu nước. Bác viết: “Chúng ta có Hội Việt Minh - Đủ tài lãnh đạo dân mình đấu tranh”. Song song với việc chuẩn bị lực lượng cho cuộc giải phóng mà Bác đã tiên tri dự báo chính xác: “45, sự nghiệp hoàn thành”. Ngày 22/12/1944 theo chỉ thị của Bác, đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập dưới sự chỉ huy của đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đội gồm 34 cán bộ, chiến sĩ long trọng tuyên đọc 10 lời thề danh dự trong đó lời thề thứ nhất khẳng định: “Hy sinh tất cả vì tổ quốc Việt Nam, chiến đấu đến giọt máu cuối cùng để tiêu diệt bọn phát xít Nhật - Pháp và bọn Việt gian phản quốc làm cho nước Việt  Nam trở nên một nước độc lập và dân chủ ngang hàng với các nước dân chủ trên thế giới”. Đây là những cuộc chuẩn bị có tầm nhìn chiến lược vạch ra đường lối cụ thể để tiến tới Cách mạng tháng 8 thành công như thủ tướng Phạm Văn Đồng đã khẳng định: “Một bước tiến nhảy vọt chưa từng thấy trong lịch sử loài người”. Với sự chuẩn bị chu đáo về mọi mặt, với lực lượng chỉ 5.000 đảng viên, Đảng ta đã lãnh đạo toàn dân tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa vũ trang từ Bắc chí Nam. Các tỉnh Bắc Giang, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Quảng Ngãi giành được chính quyền đầu tiên. Rồi đến Hà Nội, đông đảo nhân dân biểu tình tuần hoàn vũ trang cướp chính quyền ngày 19-8. Làn sóng biểu tình lan rộng khắp miền Bắc, miền Trung. Hơn 15 vạn nhân dân Huế xuống đường tuần hành vũ trang buộc chính quyền trung ương đầu hàng, vua Bảo Đại thoái vị chấm dứt chế độ quân chủ ở nước ta. Tiếp đó, nhân dân Sài Gòn đứng lên lật đổ chính quyền tay sai Nhật, thành lập chính quyền cách mạng. Cách mạng Tháng 8 là cuộc cách mạng oanh liệt nhất, vẻ vang nhất, cực kỳ vĩ đại của dân tộc mang tính thời đại, đánh dấu một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc Việt Nam.

Những ngày thu tháng 8 lịch sử trong nắng thu vàng, tôi bồi hồi đi trên các ngả đường, nhìn lên vòm trời cao rộng bỗng bát ngát lòng mình với cảm xúc lớn lao niềm tự hào dân tộc: “Mây của ta, trời thắm của ta”. Bác Hồ kính yêu đã đi xa cũng vào một ngày thu lịch sử nhưng chân lý: “Không có gì qúy hơn độc lập tự do” vẫn sáng mãi trong tâm thức và ý chí của dân tộc. Từ âm hưởng của bản tráng ca cách mạng tháng 8 đã truyền thêm sức mạnh, lòng tự hào, tô thắm mãi trang sử vàng của một mùa thu cách mạng hào hùng…

Hà Tĩnh, ngày 28 tháng 7 năm 2022

N.H.H